Ourtigo-brulanto
Urtica urens
Urticaceae
Àutri noum : Ourtigo-menudo, Urtìo-greiseisso, Ourtigo.
Noms en français : Ortie brûlante, Petite Ortie.
Descripcioun :Aquesto ourtigo se destrìo de la mai coumuno (l'ourtigano) qu'èi bèn mai pichoto, si fueio soun tant largo que longo e fai de flour en grapo simplo e pas tant longo. L'ourtigo-menudo se derraba eisamen qu'es uno planto annalo au contro de U. dioica.
Usanço :Coume devès lou saupre, li jouìni fueio d' ourtigo soun bono à manja, un pau coume d'espinarc, mai peréu en soupo, purèio, ensalado. L'ourtigo-menudo èi vertuouso contro li proublèmo de ren e li mau d'os (tisano vo loucioun). A passa tèms se dounavo i gabre (M.) e i galino. A Bedouin, se fasié uno maceracioun d'ourtigo pèr lucha contro li nieroun ço que se fai tourna mai.
Port : Erbo
Taio : Pancaro entresigna
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Urtica
Famiho : Urticaceae
Ordre : Rosales
Coulour de la flour :
Verdo
Petalo : ges
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Printèms
- Estiéu - Autouno
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 1700 m
Aparado : Noun
Liò : Escoumbre e proche dis oustau
- Champ
Estànci :
Pancaro entresigna
Couroulougi :
Pancaro entresigna
Ref. sc. : Urtica urens L., 1753
Frais
Fraxinus excelsior
Oleaceae
Àutri noum : Frau, Fraich, Fraiche, Fraisse, Frais-mascle.
Nom en français : Frêne commun.
Descripcioun :Lou frais es un aubre de mountagno que trachis dins li relarg umide en terro prefoundo. Se recounèis à si bourroun negre e óupousa, à si fueio coumpausado de 5 à 11 fueioun denta e pounchu, e peréu à soun fru que ié dison "lengo d'aucèu".
Usanço :Emé la ligno de frais se fai li manche d'óutis. Li fueio (e li fru) soun couneigudo pèr lucha contro lou mau-d'os e ajuda à pissa. Faire bouli uno pougnado, pièi après infusioun, béure emé de jus de limoun. Dins d'ùni endré, li jóuini fru soun manja après èstre esta bouli dous cop. En Franço s'adoubo uno bevendo, la freineto, emé li fueio cuberto de melado (producho pèr li nieroun).
Port : Aubre
Taio : 5 à 30 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Fraxinus
Famiho : Oleaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 1,5 à 5 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Baragno
- Ribiero
- Fourèst de gaudre
Estànci : Coulinen à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Fraxinus excelsior L., 1753